BINNENREEF - REMONTEER

Een van de trouwe lezers van mijn blogartikels liet mij en Henk Jongepier het volgende weten :

"In zijn bespreking van de interclub van afgelopen zondag schrijft Ronny Rutten o.a.: "waar de meesten 101 punten binnenreven met een geldige scrabble". Volgens mijn 14e editie van de Grote Van Dale mag binnenrijven alleen zwak vervoegd worden, dus RIJFDE BINNEN, BINNENGERIJFD. Voor mij is de sterke vervoeging met vormen als BINNENREEF, BINNENREVEN en BINNENGEREVEN ook acceptabel. Weliswaar komen de sterke vervoegingen volgens Google minder vaak voor, maar ze zijn zeker niet ongebruikelijk. Er valt dus te overwegen om aan Van Dale te vragen die sterke hoofdtijden toe te voegen.

In dezelfde tekst gebruikt Ronny het woord REMONTEREN in de volgende passage: "In negen van de twaalf beurten bedroeg de maximumscore niet eens 40 punten. Sterk remonteren was in die omstandigheden quasi ondoenbaar (...)." De Grote Van Dale kent die Vlaamse betekenis van remonteren niet. En de taalraadsman van de VRT blijkt het geen goed Nederlands te vinden. Toch zou Van Dale die betekenis mogen vermelden. Overigens blijkt remonteren (in Nederland) ook "(na demontage) opnieuw monteren" te betekenen, vooral in de woordgroep de- en remonteren, en dat is een betekenis die Van Dale evenmin kent."

De enige verklaring in Van Dale voor REMONTEREN is "meer dan eens in een seizoen vrucht dragen". Kunnen dus in een scrabblespel niet aanvaard worden: REMONTEER en REMONTERENDEN. Dat zou pas kunnen indien als betekenis "opnieuw monteren" en/of "een remonte realiseren, terugkomen" zou worden toegevoegd.

Reactie van Henk Jongepier:

BINNENRIJVEN - Ik kan aan Theo de Boer voorstellen om ook de sterke vervoeging op te nemen, naar analogie met RIJVEN (= harken).

REMONTEREN: als bijkomende betekenis het "opnieuw monteren" kan ik wel aan Theo de Boer voorstellen. Als dit wordt opgenomen is ook de eerste persoonsvorm mogelijk. In de betekenis van "terugkomen" lijkt me de kans veel minder dat het wordt toegevoegd, zeker als de VRT-taalman het ook geen goed Nederlands vindt.

Mijn mening: persoonlijk vind ik dat de Vlaamse betekenis van remonteren zou mogen opgenomen worden, aangezien die zeer vaak voorkomt in de (sport-)taal. Indien de mening van de VRT-taalman de norm is, dan zal Van Dale zeer veel woorden en betekenissen moeten schrappen. Van Dale is immers geen verzamelboek van goede Nederlandse woorden, maar wel een lijst met woorden die kunnen voorkomen in een Nederlandstalige tekst, en waarvan de lezer de betekenis kan opzoeken. Woorden geïmporteerd van een andere taal, en woorden die absoluut niet het label "algemeen beschaafd Nederlands" verdienen, maken daar deel van uit. Alle redenen om de ook de Vlaamse betekenis op te nemen zijn voorhanden.

Ingezonden woorden

In de voorbije weken zonden meerdere NTSV-leden enkele tientallen woorden in die ontbreken in Van Dale en de SWL. Met behulp van Google werd nagegaan hoe frequent die woorden voorkomen op Nederlandstalige pagina's die beschikbaar zijn op het wereldwijde internet.

De ophaling van huisvuil, diëten om te vermageren, een citytrip boeken, houden van raften, de avontuurlijke sport, naar aanleiding van smogalarm de maximale snelheid drukken, aansluiten bij een judoclub, of de rust en een boek zoeken in de leeshoek van een groot gebouw, .... tiens tiens, allemaal woorden die niet mogen tijdens een scrabblespel. Merde ! Daar moeten we wat aan doen!

Stoot je in de toekomst op woorden die vreemd genoeg niet voorkomen in de SWL, signaleer ze dan via het Taalportaal. De woorden komen dan terecht in een lijst die te gepasten tijde aan de taalcommissie zal worden overgemaakt. De kans dat ze in de volgende SWL worden opgenomen, vergroot zo aanzienlijk.

Taalportaal

Sinds 1 januari 2009 is het nieuwe taal-portaal een feit. Het is een initiatief van Ronny Rutten, en staat ten dienste van alle scrabbleliefhebbers.


Het is geenszins de bedoeling om in de voetsporen te treden van de OTC (Overkoepelende Taalcommissie) die gelast is met de samenstelling van de SWL. Op geen enkel vlak overlappen de werkzaamheden. Het Taalportaal inventariseert woorden die niet in de Van Dale staan, terwijl de OTC zich juist concentreert op woorden die wel zijn opgenomen.

De contacten met Van Dale lopen via de OTC. De samenwerking is vruchtbaar te noemen, maar niet over de ganse lijn. Het verzoek van de scrabblebonden om "vergeten" alledaagse woorden op te nemen, werden wel gevolgd door beloftes van Van Dale, maar als puntje bij paaltje kwam, was de daadwerkelijke bereidheid om gevolg te geven aan het verzoek ver zoek. Bij de samenstelling van de SWL 2009 heeft de OTC -naar eigen zeggen- ongeveer 1000 woorden zelf een plaats gegeven in de scrabblewoordelijst, en zich dus niet gestoord aan het feit dat Van Dale geen aandacht schenkt aan deze woorden. In de komende maanden kan de OTC pleiten voor de opname van deze woorden in de volgende editie van de elektronische Van Dale. Alleen zo kan Van Dale de verschillen tussen de SWL en het eigenlijke "moederbestand" beperken, of zelfs herleiden tot nihil.

Het taalportaal stelt zich tot objectief om een lijst aan te leggen van woorden à la PLETWALS, LINKERBIL, METERSDIK, ... die ontbreken in de SWL. Die lijst kan dan in het vooruitzicht van de samenstelling van de volgende SWL tijdig ter beoordeling overgemaakt worden aan de OTC, waarna deze beslist welke woorden tot de scrabblebijbel kunnen worden toegelaten. Alle partijen winnen erbij.

Heb je een woord, of zelfs een lijst van woorden, waarvan naar jouw gevoel ten onrechte geen spoor is in de SWL, signaleer het dan aan de coördinator van het Taalportaal. Alle scrabbelaars danken u.

Verboden scrabbletermen

Eind vorig jaar ontving ik een e-mailtje van een NTSV-lid uit Strombeek-Bever. Hij stelde het volgende:

"In de meeste teksten van het NTSV en van jou vindt men steeds het woord "scrabbles". In de SWL en in Van Dale komt enkel het woord "scrabble" voor. Dit kan bij de leden de indruk wekken dat het woord " scrabbles" mag gelegd worden."

Ik moet de man gelijk geven, maar tegelijkertijd verzachtende omstandigheden inroepen. In het scrabblewereldje kan men haast geen verslaggeving doen zonder woorden te gebruiken die niet in Van Dale voorkomen. Oordeel zelf! Tijdens een scrabblespel zou je tegen een nulscore aanlopen met volgende woorden: nulscore, clubbeker, toernooiwinst, scoreblaadje, maximumscore, wedstrijdhelft, negenklapper, seizoensranking, clubranking, mediaanscore, scrabbledoos, paasscrabble, rankingscore, kerstscrabble, scrabblemicrobe, scrabblebord, letterzakje, lettertrekking, jurykamer, bordbediening, bordbediener, beurtbriefje, wedstrijdblad, soloscrabble, solozet, scrabbleblokje, scrabbleclub.

Een troost voor ons scrabbelaars kan zijn dat in Van Dale ook woorden ontbreken die niet weg te slaan zijn uit het dagelijkse taalgebruik: raketaanval, artillerievuur, terugtrekking, mortiervuur, weekenddoden, euthanasiedebat, leeshoek, roomsblauw, geluksbrenger, groeinorm, schuldratio, loopbaanduur, activering, leefloner, loonnorm, dienstencheque, toelatingsproef, kippenstal, douchekraan, totaalpakket, speelhoek, en zoveel meer...

Moeten we deze woorden dan maar mijden? Neen, juist niet! Ze actief aanwenden vergroot de kans dat de woordenspeurders van Van Dale ze ooit in het vizier krijgen, ....zo hopen we.