Scrabblewoorden

27 maart 2011

Scrabbelen, een ontdekkingsreis doorheen de Nederlandse taal

Op 26 maart 2011 verzamelden de deelnemers aan de Lommelse interclub 1089 punten. De computer vond geen enkele hogere zet. Dat zoiets niet evident is, mag blijken uit het kaliber van de woorden die op het bord kwamen. 

SLOKTE (SLOKKEN): doorzwelgen, gulzig eten of drinken

Slokken lijkt wel de vergrotende trap van slikken. Eten en/of drinken wordt de slokdarm ingewerkt nog voor het de kans kreeg om de mondholte in al zijn hoekjes te verkennen. Wie doet zoiets? Een slokker, een slokkerd of een slokop. Tijdens de zwelgerij gaan ze slokkig of slokkerig te werk. Het doorgezwolgen voedsel is geslokt, ingeslokt of opgeslokt

DUBJES (DUB):   extra geluid of beeld, toegevoegd aan een bestaande opname

Dubben is een werkwoord dat in de filmwereld goed gekend is. Bij de dubbing van een film wordt deze voorzien van een andere (vaak anderstalige) geluidsstrook. Dat een dub ook een zelfstandig naamwoord is, met een meervoud (dubben) en een verkleinwoord (dubje) is echter door weinigen geweten. 

GEBOFTEN (BOFFEN):  iets of iemand met een doffe slag doen neerkomen

Met boffen wordt doorgaans "geluk hebben" bedoeld. Een boffer is een geluksvogel, en een bofkont staat synoniem voor mazzelkont. Je kan in die betekenis niet "iets" of "iemand" boffen, en dus is het gevaarlijk om met "geboften" uit te pakken. Diegenen die dat in Lommel toch aandurfden boffen, want Van Dale voorziet één betekenis die wel overgankelijk is: iets of iemand met een doffe slag doen neerkomen. Trouwens, die betekenis komt ook terug in de verklaring van het werkwoord "bofkonten". Bofkonten (bofkontte, gebofkont) is het spelen van een zeker spel waarbij twee jongens een derde bij armen en benen opnemen en herhaaldelijk zachtjes met zijn achterste neerploffen op de grond of op een andere jongen die voorovergebogen staat. 

CHOKE:   startcarburateur

Door middel van de choke kan men het gasmengsel verhogen en het starten van een motor vergemakkelijken. De choke kan geactiveerd worden door op een chokeknop te drukken. Die handeling omschrijft men als choken (chookte, gechookt). Het werkwoord "choken" heeft nog een bijkomende betekenis, nl. blokkeren, (sporters) die de spanning niet aankunnen, m.n. als men op het punt staat een wedstrijd te winnen. Een sportman die daar onderhevig aan is, wordt ook een choker genoemd. Handig om weten als scrabbelaar.

ESSAY: niet te korte, voor een ruim publiek bestemde, subjectief gekleurde verhandeling over een wetenschappelijk, cultureel of filosofisch onderwerp

Naast essaysessaytje en essaytjes heeft essay nog andere interessante verlengingen. Een essayist of een essayiste schrijven essays, en staan ze in groep dan zijn het essayisten, of essayistes indien het een puur vrouwelijk kliekje is. Allicht beheersen ze niet allemaal even goed de kunst van het essayisme, ook wel de essayistiek genoemd. Ook essayeren bestaat, maar dat heeft niets met het schrijven van essays te maken, maar wel met het vaststellen van het goud- of zilvergehalte. Iemand die daar bedreven in is, noemt men een essayeur of essayeuse

VEENDE (VENEN): turf maken

Een turfgraver wordt ook veender genoemd, en de plaats waar het veen vergraven of gebaggerd wordt, is een veenderij.

UITPADEN (UITPAD): een pad dat naar de openbare weg leidt

Naast uitwegen en uitritten bestaan blijkbaar ook uitpaden. Ook een uitpadje dus? Neen, een kleine of korte uitpad is een uitpaadje.  

LATINA: een vrouw van Latijns-Amerikaanse afkomst

Een inwoner van de Verenigde Staten die afstamt van Latijns-Amerikaanse voorouders is een latino. Zijn eventuele zus is dan meer dan waarschijnlijk een latina. Heb je tijdens het scrabbelen nog een p'tje over, denk dan aan platina, .... niet een platgeboezemde latina, maar wel een edel metaal, ook "wit goud" genoemd.

Het spelbord na afloop van de interclubontmoeting in Lommel


De getrokken letters en gelegde woorden