Woorden te redden van de PLETWALS

Wie kent geen PLETWALS? Zo'n toestel met twee of meer om een as wentelende zware cilinders, dienend op iets te pletten of te harden. Een aandachtige lezer merkte het woord op in één van mijn laatste nieuwsbrieven, waarna hij mij er op wees dat het niet voorkomt in de driedelige Van Dale en bijgevolg ook niet in de SWL. Het werkwoord PLATWALSEN is wel opgenomen. Als verklaring krijgt het mee: " met een wals plat maken, pletten". Dus, punten voor PLATWALS. en een nulscore voor PLETWALS. De zoekrobot Google geeft aan dat PLATWALS momenteel 769 keer voorkomt in Nederlandse teksten, PLETWALS daarentegen 52.800 keer. PLETWALS is één van de vele woorden die spijts een groot voorkomen niet als lemma zijn opgenomen in Van Dale. Men kan dit een verklarend lexicon niet ten kwade duiden, maar eens te meer blijkt uit dit voorbeeld dat de scrabblewereld flink gebaat zou zijn bij het verkrijgen (van Van Dale idealiter) van aanvullend materiaal, nl. woorden die een hoge gebruiksfrequentie kennen, maar toch ontbreken in de driedelige Van Dale.

Andere woorden die ontbreken in Van Dale, en waarvoor tijdens de laatste weken nulscores werden uitgedeeld op interclubs en clubwedstrijden:

• MEEKIJKEN
• ADIOS
• PIANOBAR
• SUBGROEP
• ONTLEREN
• ROTSIG
• AUTOREM

Over iemands schouders meekijken... : Google (271.000 hits), en ook het Groene Boekje (editie 1995) vermeldt het. Van Dale gebruikt dit woord wel in de verklaring bij een ander lemma.

De groet adios wordt door Google 223.000 keer geteld in Nederlandse teksten. Het Groene Boekje kende het woord reeds in 1995, en behield het in de editie 2005.

Pianobar is goed voor 49.800 hits in Google, en ook hier geldt dat de twee laatste edities van de Groene Woordenlijst der Nederlandse taal het woord hebben opgenomen.

Op de interclub in Oostduinkerke kregen de vinders van ontleren en het prachtige subgroep een nulscore. Beide woorden staan in het Groene Boekje 2005. Subgroep, zijnde een onderverdeling van een bepaalde groep, krijgt in Google een gigantische score van 405.000 hits mee.

Rotsig, gekend door het Groene Boekje, bezorgde tal van deelnemers een nulscore op een competitiewedstrijd in Tessenderlo. Kan van een rotsige kust dan alleen gezegd worden dat ze "rotsachtig" is? In dezelfde beurt kon op basis van Van Dale stormig wel goedgekeurd worden. Naast stormachtig, dus ook stormig!?? Niet echt consequent.... Rotsig komt bovendien volgens Google in Nederlandse teksten meer dan 30% vaker voor dan stormig.

Een schijf- of trommelrem die kan aangewend worden om een auto tot stilstand te brengen is een autorem. Noch Van Dale, noch het Groene Boekje namen het woord op. Uiteraard kent Google het wel. Na een kort onderzoek botste ik in het Groene Boekje op tal van samenstellingen met auto, die niet in Van Dale staan, en die in Google een nog veel grotere bekendheid genieten dan autorem, nl.

• de autowereld (535.000 hits) zoekt ijverig naar zuinigere motoren
• dankzij een autostoel (180.000 hits) kunnen kinderen veilig plaats nemen in een auto
• een autodealer (167.000 hits) is vaak verbonden aan één bepaald automerk
• het autoracen (91.400 hits) blijkt een sport met een grote bijval bij het jonge publiek
• de autosector (65.000 hits) kent momenteel moeilijke tijden
• Ford is de grootste autobouwer (54.900 hits) in ons land
• het autobezit (46.600 hits) is enorm toegenomen op twintig jaar tijd
• naast auto-export bestaat er uiteraard ook auto-import (27100 hits)
• bij de autosloop (26.100 hits) worden geen pletwalsen ingezet
• een autoportier (834 hits), een autodak (816 hits), en een autobumper (761 hits) zijn alom gekende auto-onderdelen (1.560.000 hits!)

Bovenvermelde ontbrekende woorden werden opgenomen in de lijst met niet-toegelaten woorden. Je vindt ze hier. Deze lijst is verre van volledig, maar ze geeft toch een goed beeld van de bestaande problematiek.

De Overkoepelende Taalcommissie hoopt deze spijtige voorbeelden van lacunes in de SWL in belangrijke mate op te vangen met woorden die Van Dale zou opnemen in de jaarlijkse Taalrapporten. De scrabblewereld heeft zelf woorden mogen aanbrengen. Laat ons hopen dat de redactie ze alle weerhouden heeft. Dat zou erop wijzen dat de uitgeverij oor heeft voor de jeremiade van de actieve scrabbelaars. Het zou bovendien een mooie tegenprestatie zijn voor de inspanningen die pro Deo geleverd worden door de OTC, de samenstellers van de SWL. We zijn benieuwd....