Scrabblewoorden

3 februari 2010

Bekister (m/v) gezocht, ...maar niet gevonden!

Op donderdag 28 januari 2010 was er grote consternatie tijdens een wedstrijd van Die Score Brugge toen het woord BEKISTER werd afgekeurd. Maar liefst 18 van de 25 deelnemers hadden deze scrabble gevonden. Een BEKISTER staat in voor het maken en plaatsen van de houten bekistingen of de metalen gietvormen waarin beton wordt gestort. Zelfs in deze crisistijden zijn ze op de arbeidsmarkt zeer gegeerd.


Het heeft enkele dagen geduurd vooraleer dat spijtig voorval gemeld werd aan het Taalportaal. Zeer begrijpelijk werd door de betrokkenen eerst uitleg gevraagd aan de OTC, de taalcommissie die zich ontfermt over de samenstelling van de scrabblewoordenlijst (SWL). Voorzitter Bertrand De Bouvere kon niet anders dan BEKISTER afkeuren. Het staat niet in de SWL , omdat het niet in Van Dale staat. "Er zijn talloze woorden die niet in Van Dale staan en daarom niet in de SWL komen. Jammer maar helaas!", zo besloot hij.

Bekisters aan het werk

Van Dale kent wel BEKISTINGSMATERIAAL, BEKISTINGSHOUT, BEKISTING en BEKISTEN, maar vraagt zich kennelijk niet af wie het materiaal bewerkt, wie het hout verzaagt, wie dat alles verwerkt tot een bekisting, en zich naar recht en rede expert mag noemen in het bekisten? Jammer, maar helaas. In het Nederlandstalig scrabblemilieu wordt voorlopig nog niet gespeeld met de Nederlandse taal, maar wel met de woorden die in de elektronische Van Dale staan, en dat is een verzameling die iets te veel beperkingen heeft.

Helemaal klopt de uitleg van de OTC niet. In de SWL staan wel degelijk woorden die niet voorkomen in Van Dale. Het betreffen vooral werkwoorden en samengestelde zelfstandige naamwoorden. Deze werden geselecteerd door de OTC. Enerzijds om tegemoet te komen aan de vraag van de NTSV-leden, anderzijds omdat Van Dale tegen beloftes in niet zelf massaal met deze woorden op de proppen gekomen was. Woorden à la BEKISTER werden niet betrokken bij die operatie.

De Brugse leden waren blijkbaar niet op de hoogte van het feit dat BEKISTER reeds sinds 15 augustus 2009 een plaatsje heeft in de lijst met ontbrekende woorden, die beheerd wordt door het Taalportaal. Het was Luc Moelants van Alfabet Putte die het woord aanbracht. BEKISTER telde een half jaar geleden 12.390 hits in de Yahoo-zoekmachine. Ondertussen zijn er dat 14.890, een vermeerdering dus van 2.500 hits, wat er op wijst dat het woord nog leeft in de Nederlandse taal. Datzelfde kan niet gezegd worden van bijvoorbeeld een BOSPOEPER. Over eenzelfde tijdsbestek van zes maanden zag het de Yahoo-hits verminderen van 12.900 naar 12.400. De BOSPOEPER is over zijn hoogtepunt heen, hij is op leeftijd, hij krijgt het niet meer omhoog ...(de Yahoo-score).

BEKISTER is geen alleenstaand geval. Soortgelijke woorden als PLAATSER (178.300 hits), DAKDEKKER (166.000 hits), BILJARTER (102.000 hits), AANRANDER (74.500 hits), VOLHOUDER (40.400 hits), en VERNIELER (39.000 hits) zijn eenzelfde lot beschoren, en kunnen eigenlijk prat gaan op een veel grotere bekendheid.

Hoelang gaat dat nog duren? Minstens tot eind 2011. Ten vroegste bij de introductie van de nieuwe SWL, op 1 januari 2012, zal onze woordenscheidsrechter een kostuum dragen dat veel fraaier is en beter past dan zijn huidige plunje. De taalcommissie hoopt allicht te kunnen rekenen op de medewerking van Van Dale, en zal wel -zo neem ik aan- sluitende engagementen trachten los te weken. Maar wat indien Van Dale niet bereid is om mee te werken? .... Die vraag zal voorgelegd worden aan de taalcommissie tijdens de Algemene Vergadering van het NTSV in maart 2010. Wordt vervolgd...!

Een reactie van een lezer (5/02/2010): Als BEKISTER niet mag, dan maak je toch gewoon BRIEKSTE of STEEKRIB. Maar de meeste NTSV'ers zijn natuurlijk beter in het Nederlands dan in Vandaals...