Het kan een pak eenvoudiger...

Naast een minirokje vind je in Van Dale ook gympakje, turnpakje en damespakje enkel als verkleinwoord. Naar het waarom is het gissen, want andere pakjes die qua grootte nog moeten onderdoen voor de hierboven vermelde voorbeelden worden in datzelfde woordenboek wel opgenomen in de niet-verkleinvorm. Bijvoorbeeld: badpak, evapak, kruippak en zwempak. 

Een andere vaststelling: Van Dale kent een damespakje en een jongenspak, maar een herenpak krijgt geen vermelding. Het blijkt dat jongens op zeker moment moeten overschakelen op een herenkostuum.  

Scrabbelaars lopen nietsvermoedend tegen de lamp, want de scrabblewoordenlijsten volgen Van Dale nauwgezet. Na een frustrerende nulscore naar Van Dale wijzen met een verwensende vinger, heeft weinig zin. Dat werk is niet geschreven om strikt gevolgd te worden bij de samenstelling van scrabblewoordenlijsten. Het is de taalcommissie die daar de eigen regels bepaalt. Zij zouden best niet bij de pakken blijven zitten en een eigen koers varen. Dat is in het verleden al eerder gebeurd toen besloten werd om alle dranken een meervoud te geven, ook indien Van Dale dat niet deed. 

Inzake hokjes is Van Dale evenmin consequent. Een stemhokje, bushokje, tramhokje en badhokje bestaan alleen in klein formaat. Idem dus in de scrabblewoordenlijst. Een pashok, berghok en bezemhok kunnen daarentegen wel, ondanks hun nog beperktere afmetingen. 

Bedlamp of alleen bedlampje??

Nog enkele interessante weetjes: ook barkastje, haarnetje, bedlampje en pisboogje staan in Van Dale én in de scrabblewoordenlijst enkel in de verkleinvorm. En zo zijn er nog honderden andere. Sommige terecht, andere onterecht. Misschien is de tijd gekomen om één en ander kritisch te bekijken en de woordenlijsten te verrijken met een pak makkelijk te verantwoorden nieuwe woorden. Van Dale houdt de scrabblewereld niet tegen.

Een wervelend verhaal ...

Jan De Ridder getuigt: gisteravond gaan scrabbelen in Schoten. We begonnen met AOEVREW. Daarmee kon je WERVE of WEVER maken. Ik zag die WEVER wel zitten, want ik kende een van de drie achtletter-woorden die eindigen op WEVER. En een ZWEVER had ik ook al eens gelegd, al staat dat woord niet in de Grote Van Dale, maar wel in het Groene Boekje. Jan Cornet koos terecht voor WERVE op D8 horizontaal. Had Jan geweten wat hij zich met die WERVE op de hals haalde, dan had hij wellicht toch gekozen voor de WEVER (en dan bedoel ik niet de politicus).

In de tweede beurt kregen we FLRENTT voorgeschoteld. Na een tijdje drong het tot me door dat niet alleen WERVEN kon, misschien zelfs WERVER (ja, bleek goed), maar ook WERVEL. En toen dacht ik: hé, bijna NEKWERVEL, dat moet ik onthouden voor straks. We legden ELFT met WERVEL.

De volgende beurten waren niet zo moeilijk: het was een nek-aan-nekrace voor de podiumplaatsen. In beurt 9 zag ik de scrabble EENKNOOP, maar ik was niet zeker en maakte NEKWERVEL voor 11 puntjes minder. Jan Cornet durfde wel zijn nek uit te steken en maakte een soloscrabble met de genoemde grassoort. Het WERVEL-plekje bleef dus open.

In beurt 16 kregen we EN*MQSJ. Ik scoorde 46 punten met MESJE en rukte bijna mijn (nek)haren uit toen NEkWERVEL op het bord kwam. Weer een van die momenten van concentratieverlies! Nu ja, 8 puntjes verloren, daar valt mee te leven. Of had mijn engelbewaarder me beschermd tegen die onheilsplek?

Thuis keek ik reikhalzend uit naar de negenletterwoorden die eindigen op WERVEL: LIJWERVEL, nooit van gehoord; RUGWERVEL, ja dat hadden we ter plekke al nagezocht; maar dus geen NEKWERVEL...

Een bovenaanzicht van de Atlas, de onderste nekwervel.

(met een beetje verbeelding lijkt dit wel een oud ventje met

een dikke neus die zijn handen aan de mond gebracht heeft,

en heel hard schreeuwt om een appel)

 

Had ik niet moeten vragen of NEKWERVEL mocht? En wel toen ik dat woord in beurt 9 op mijn briefje schreef. Nee, want dan hadden andere spelers het ook geweten en dankzij die EENKNOOP bleef de lucratieve ... WERVEL-mogelijkheid ook echt open. En wie twijfelt er nu aan NEKWERVEL? Jan Cornet heeft het zelfs niet opgezocht in de SWL! Voor mij valt de schade nog mee, maar mijn lieveken moet twee extra nulscores slikken met die NEKWERVEL. En ik vrees dat er nog enkele spelers met nekklachten zijn!

En dat allemaal voor een woord dat bij Google (met Pagina's geschreven in het Nederlands) meer dan 30.000 resultaten oplevert. De Nederlandstalige Wikipedia verwijst bij nekwervel door naar halswervel, maar in dat artikel staan beide woorden. Een halswervel is een trefwoord in de Grote Van Dale, maar een nekwervel niet. Toch is die nekwervel niet helemaal onbekend, want hij staat in de Grote Van Dale bij astragaal. En nekwervels vind je bij vier trefwoorden, inclusief eentje uit het Jaarboek taal 2007. Heeft nekwervel ooit in een vroegere editie van de Grote Van Dale gestaan? Dat kan ik hier niet checken, maar het zou niet geholpen hebben, want de taalcommissie heeft geen woorden van 9 en meer letters opgevist. Dat had ik al eerder ondervonden toen ik op een interclub in Genk RASGENOOT (of was het RASGENOTEN?) maakte: stond wel in een vroegere editie van de Grote Van Dale, maar niet meer in de nieuwste uitgaven. In het Groene Boekje van 1995 stond nekwervel nog wel, maar in de nieuwe (online) versie ontbreekt het woord: sommige woorden zijn geschrapt omdat ze geen spellingprobleem opleveren, al staat rasgenoot er nog wel in. En ja, ik had het moeten weten: nekwervel staat in de beruchte Rutten-lijst met niet-toegelaten woorden. Interessante lectuur, al bevat die lijst tal van woorden die ik nooit op mijn beurtbriefje zou schrijven.

Conclusie: als er nog eens ...WERVEL ligt, maak dan LIJWERVEL of RUGWERVEL. En laat je niet nekken door een nulscore...

De "CUISSON" van een geldige scrabble

Tijdens een clubwedstrijd in Lommel kreeg Filip Overath tot zijn grote verbazing een nul voor  CUISSON... Als je tegenwoordig langs de verschillende TV-kanalen zapt, is de kans groot dat je een kookprogramma tegenkomt. En regelmatig hoor je dan dat de CUISSON, ofte de manier waarop iets wordt klaargemaakt, goed of niet goed is. In scrabblemiddens is tot nader order de CUISSON dus nooit goed.... 

Moet een scrabbelaar dan maar geen aandacht besteden aan de CUISSON? Toch wel! Dat woord bevat alle ingrediënten voor de bereiding van twee heuse lekkernijen. Roer de letters als een volleerde chef-kok door elkaar, tot je COUSINS of COSINUS verkrijgt. Besteed de nodige zorg aan de juiste plaatsing van je product op het bord, en geniet daarna van de eer en glorie die je zal oogsten. 

COUSIN: titel die door vorsten aan elkaar wordt gegeven
COSINUS: term uit de wiskunde 

Ijsmeren bestaan! Meer dan ooit tevoren.

Jan Van Herpe van Chipka Aalst moest in de loop van de voorbije week tijdens een scrabblewedstrijd vaststellen dat het woord IJSMEER niet voorkomt in Van Dale. Hij kreeg het er even koud van, en stelde dat "de uitgever zijn tijd waarschijnlijk ver vooruit was, en er allicht van uitging dat omwille van de opwarming van de aarde over enkel jaren geen IJSMEREN meer zouden bestaan". 

 

Google leert ons dat op tal van plaatsen tijdens het voorbije decennium IJSMEREN flink in volume zijn toegenomen. Ze worden gevoed door gletsjerijs dat door de opwarming versneld bergafwaarts komt. In natuurlijke kommen worden meren van water en ijsbrokken gevormd. Door het stijgende volume verhoogt de druk op de dijken van die IJSMEREN. Wanneer zo'n dijk het begeeft kan de inhoud van een IJSMEER plots vrijkomen en alles op zijn weg naar beneden meesleuren. Om dat soort van scenario's te vermijden worden in probleemgebieden in de zomerperiodes extra uitgangen aangebracht, waardoor het water het IJSMEER gecontroleerd, maar versneld kan verlaten. 

De opwarming van de aarde heeft geleid tot de problematiek van IJSMEREN.  Dat datzelfde woord ook in scrabblemiddens tot problemen leidt, en spelers die maar al te goed op de hoogte zijn van het bestaan ervan op hun bek kan doen gaan, is qua belang bijzonder ondergeschikt aan de nadelen die mens en natuur kunnen ondervinden. Toch zal dat woord een plaats krijgen in het taalportaal, en is het kandidaat om opgenomen te worden in een volgende editie van Van Dale.  

Versheid met een reukje

Op de interclub In Oostduinkerke diende zich in de vijfde beurt onderstaande spelsituatie aan. Uiteraard waren alle ogen gericht op de O-lijn, waar met een beetje meeval een negenklapper kon gevorm worden.     

Ongeveer een kwart van de deelnemers vond VERSHEID (O8 verticaal), en wreef zich in de handen toen 203 punten aan het puntentotaal konden worden toegevoegd. Waarschijnlijk zouden veel meer spelers dat woord gevonden hebben indien niet een blanco blokje, maar wel de letter V uit het letterzakje zou zijn opgediept.

VERSHEID zorgde uiteraard voor afscheiding en drukte een zware stempel op de latere einduitslag.

Tijdens de wedstrijd waarde het gerucht door de zaal dat VERSHEID niet is opgenomen in de de driedelige Van Dale, maar dat het woord deel uitmaakt van een lijst met meer dan 1000 woorden die door de taalcommissie zelf werden toegevoegd aan de scrabblewoordenlijst. Enig opzoekingswerk leerde mij dat die bewering klopt. Immers, onder lichte druk van de achterban heeft de taalcommissie op zeker moment 1336 woorden toegevoegd aan het scrabblelexicon. Sommige ervan kwamen ooit wel voor in Van Dale, maar sukkelden daar later om onduidelijke redenen weer uit. Hieronder vind je enkele voorbeelden van woorden die net als VERSHEID werden opgevist door de taalcommissie:

• verfspat
• ultradun
• tourrit, tourzege
• bastoon
• codering
• deurslot
• eendenei
• faxnummer
• gehijg
• gymles
• jaargids
• sporttak
• vetkwab    

Gelukkig komt VERSHEID voor in de scrabblewoordenlijst. Indien de jury zich verplicht zou gezien hebben om voor dat woord nulscores toe te kennen, dan zouden gevoelens van ongeloof en versteldheid zich afgetekend hebben in de blik van menig speler. Een betreurenswaardigheid van formaat is vermeden. Over één ding is men het eens: nulscores voor VERSHEID zouden een scrabble-aversheid in de hand gewerkt hebben. Bij de ene speler al wat meer dan bij de andere.

Uiteraard ontbreken er nog woorden in Van Dale en de scrabblewoordenlijst. In de loop van de voorbije jaren hebben scrabbelaars bijna 2700 woorden ontdekt en een plaats gegeven in het Taalportaal. Het zijn woorden die kunnen rekenen op een groot aantal hits in zoekrobotten. We kunnen alleen maar hopen dat hetzij Van Dale, hetzij de taalcommissie de bereidwilligheid betoont om de ontbrekende woorden te beoordelen en ze een onderkomen te bieden in de officiële scrabblewoordenlijst. Zo zal de kans op pijnlijke nullen voor evidente woorden, serieus verkleind worden.  

Waarom niet een keertje piesnijdig zijn?

Op 6 augustus begon de scrabble-interland in Amersfoort met de scrabble BEPISTE, goed voor 82 belangrijke punten. Zelf had ik het woord ook gezien, maar ik koos voor het iets beschaafder klinkende BEPIEST. Mijn score: zero, nada, niks... Ik kan u verzekeren: men voelt zich er op die momenten echt BEPIST bijzitten.

Eens thuisgekomen wou ik uitleg van van Dale, en wat bleek? PIS is hetzelfde als PIES. Een PISPOT bestaat, en ook een PIESPOT. Idem met een PISGRIET en een PIESGRIET. Zoals mocht verwacht worden is PISSEN net zo goed als PIESEN, maar ... daar houdt het op. De PISBLAAS van van Dale was toen leeg. 

Moeten alle woorden die beginnen met PIS ook in de "PIES-variant" bestaan? Neen, daar stuur ik niet op aan. Een PISTOOL en een PISTOLET moeten vanzelfsprekend ontsnappen aan een eventuele regularisatie-actie. Maar als PISSEN gelijk staat met PIESEN, dan moet men toch ook naast BEPISSEN, OMPISSEN en UITPISSEN iets kunnen BEPIESEN, OMPIESEN en UITPIESEN. Niet?

Tot zover mijn bedenkingen. Verder geen gezeik meer.

Even serieus: het is een bewuste keuze van de samenstellers van de scrabblewoordenlijst om niet alle PIS-woorden ook in de PIES-variant op te nemen. PIES wordt door van Dale als "volkstaal" geëtiketteerd. In die gevallen huldigt de taalcommissie het principe dat in bestaande samenstellingen PIS niet vervangen kan worden door PIES, en dat enkel de door van Dale zelf opgenomen PIES-woorden kunnen aanvaard worden. 

Scrabbelen, een ontdekkingsreis doorheen de Nederlandse taal

Op 26 maart 2011 verzamelden de deelnemers aan de Lommelse interclub 1089 punten. De computer vond geen enkele hogere zet. Dat zoiets niet evident is, mag blijken uit het kaliber van de woorden die op het bord kwamen. 

SLOKTE (SLOKKEN): doorzwelgen, gulzig eten of drinken

Slokken lijkt wel de vergrotende trap van slikken. Eten en/of drinken wordt de slokdarm ingewerkt nog voor het de kans kreeg om de mondholte in al zijn hoekjes te verkennen. Wie doet zoiets? Een slokker, een slokkerd of een slokop. Tijdens de zwelgerij gaan ze slokkig of slokkerig te werk. Het doorgezwolgen voedsel is geslokt, ingeslokt of opgeslokt. 

DUBJES (DUB):   extra geluid of beeld, toegevoegd aan een bestaande opname

Dubben is een werkwoord dat in de filmwereld goed gekend is. Bij de dubbing van een film wordt deze voorzien van een andere (vaak anderstalige) geluidsstrook. Dat een dub ook een zelfstandig naamwoord is, met een meervoud (dubben) en een verkleinwoord (dubje) is echter door weinigen geweten. 

GEBOFTEN (BOFFEN):  iets of iemand met een doffe slag doen neerkomen

Met boffen wordt doorgaans "geluk hebben" bedoeld. Een boffer is een geluksvogel, en een bofkont staat synoniem voor mazzelkont. Je kan in die betekenis niet "iets" of "iemand" boffen, en dus is het gevaarlijk om met "geboften" uit te pakken. Diegenen die dat in Lommel toch aandurfden boffen, want Van Dale voorziet één betekenis die wel overgankelijk is: iets of iemand met een doffe slag doen neerkomen. Trouwens, die betekenis komt ook terug in de verklaring van het werkwoord "bofkonten". Bofkonten (bofkontte, gebofkont) is het spelen van een zeker spel waarbij twee jongens een derde bij armen en benen opnemen en herhaaldelijk zachtjes met zijn achterste neerploffen op de grond of op een andere jongen die voorovergebogen staat. 

CHOKE:   startcarburateur

Door middel van de choke kan men het gasmengsel verhogen en het starten van een motor vergemakkelijken. De choke kan geactiveerd worden door op een chokeknop te drukken. Die handeling omschrijft men als choken (chookte, gechookt). Het werkwoord "choken" heeft nog een bijkomende betekenis, nl. blokkeren, (sporters) die de spanning niet aankunnen, m.n. als men op het punt staat een wedstrijd te winnen. Een sportman die daar onderhevig aan is, wordt ook een choker genoemd. Handig om weten als scrabbelaar.

ESSAY: niet te korte, voor een ruim publiek bestemde, subjectief gekleurde verhandeling over een wetenschappelijk, cultureel of filosofisch onderwerp

Naast essays, essaytje en essaytjes heeft essay nog andere interessante verlengingen. Een essayist of een essayiste schrijven essays, en staan ze in groep dan zijn het essayisten, of essayistes indien het een puur vrouwelijk kliekje is. Allicht beheersen ze niet allemaal even goed de kunst van het essayisme, ook wel de essayistiek genoemd. Ook essayeren bestaat, maar dat heeft niets met het schrijven van essays te maken, maar wel met het vaststellen van het goud- of zilvergehalte. Iemand die daar bedreven in is, noemt men een essayeur of essayeuse. 

VEENDE (VENEN): turf maken

Een turfgraver wordt ook veender genoemd, en de plaats waar het veen vergraven of gebaggerd wordt, is een veenderij.

UITPADEN (UITPAD): een pad dat naar de openbare weg leidt

Naast uitwegen en uitritten bestaan blijkbaar ook uitpaden. Ook een uitpadje dus? Neen, een kleine of korte uitpad is een uitpaadje.  

LATINA: een vrouw van Latijns-Amerikaanse afkomst

Een inwoner van de Verenigde Staten die afstamt van Latijns-Amerikaanse voorouders is een latino. Zijn eventuele zus is dan meer dan waarschijnlijk een latina. Heb je tijdens het scrabbelen nog een p'tje over, denk dan aan platina, .... niet een platgeboezemde latina, maar wel een edel metaal, ook "wit goud" genoemd.

Het spelbord na afloop van de interclubontmoeting in Lommel

De getrokken letters en gelegde woorden

Verslik je niet in een cointreautje

Een NEUROTICA is een vrouw die lijdt aan een psychische aandoening, vaak voortkomend uit emotionele problemen. Indien zo iemand haar heil zou zoeken in een anagram van zichzelf, namelijk COINTREAU, een drankje dat in Frankrijk vervaardigd wordt uit appelsienschillen, dan gaat het gewis nog meer de verkeerde kant op. Zeker indien de NEUROTICA ook scrabbelt en COINTREAU op het bord legt.


Van Dale zegt dat een BLACKJACK een koude drank is van espressokoffie met cointreau, cognac en suiker. Van COINTREAU wordt echter niet gezegd dat het een appelsienenlikeur is die onder andere wordt aangewend bij de aanmaak van de cocktail BLACKJACK. Volgende andere bekende dranken verwierven wel een plaatsje in van Dale: ARMAGNAC, BERGERAC, BORDEAUX, BOURGOGNE, BRANDY, CAMPARI, CASSIS, CAVA, CHIANTI, COGNAC, CURACAO, JENEVER, KIR, KIRSCH, MUSCADET, RIESLING, SHERRY, TEQUILA, WHISKY, WODKA, ... ja, zelfs een GEWURZTRAMINER. De COINTREAU laat je best in de winkelrekken staan.

Laat je niet vangen aan HEROPVISSEN

Omer Van Hoecke meldt dat hij op 9 april de partij in St.Pieters-Leeuw won, en dat hij dat te danken heeft aan het feit dat hij op zeker moment de scrabble met de hoogste puntenwaarde niet had gezien. Jan Cornet maakte HEROPVIST en kreeg hiervoor een nul , terwijl Omer 86 punten maakte met een andere scrabble.

"Soms moet men geluk hebben dat men iets niet ziet, want ook ik was 100% zeker dat dit een correct woord was", zo zegt Omer. "Door de jaren heen werden door de taalcommissie woorden die uit “van Dale” en de SWL verdwenen waren, HEROPGEVIST en terug opgenomen in de lijsten. Is dit geen woord voor het taalportaal ?", vraagt Omer zich terecht af.

Zijn toegelaten: AFVISSEN, BEVISSEN, LEEGVISSEN, OPVISSEN en UITVISSEN.

Zijn gebruikelijk, maar leveren een nulscore op: HEROPVISSEN en WEGVISSEN. Van Dale gebruikt WEGVISSEN nochtans in de verklaring van het woord LEEGVISSEN.

Wil Van Dale niet méér mee?

Op het Interregionaal Kampioenschap kreeg meer dan een kwart van het deelnemersveld een nulscore voor het woord MEEDANSEN. Scrabbelaars die af en toe het Taalportaal bezoeken, hadden kunnen weten dat dat woord hoog genoteerd staat in de lijst met woorden die Van Dale niet heeft opgenomen (469e plaats met 46.000 hits).

In de top 500 van het Taalportaal staan nog 11 andere in het Nederlands vaak gebruikte MEE-woorden. Veruit het grootste aantal hits wordt gescoord door MEEKIJKEN. Dat woord bekleedt de 29e plaats met een fabuleuze score van 750.000 hits. Ik nodig de lezer uit om even over mijn schouder mee te kijken naar de in een scrabblespel zeer bekende te mijden MEE-woorden:

29. MEEKIJKEN (750.000)

65. MEESTUREN (392.000)

95. MEEGROEIEN (95.000)

133. MEEKUNNEN (194.000)

144. MEEGENIETEN (180.000)

166. MEERENNEN (155.000)

187. MEESLEUREN (135.000)

209. MEEBOUWEN (122.000)

229. MEEBAKKEN (111.000)

408. MEEKOKEN (59.000)

429. MEEZENDEN (53.000)

469. MEEDANSEN (46.000)

Bijlagen meesturen met een e-mailtje, meegroeien met een bedrijf, meekunnen met zijn tijd, in de trein meegenieten van leukje grapjes, meerennen met de massa, meegesleurd worden door het kolkende water van een rivier, meebouwen aan een betere toekomst, groenten nog een tweetal minuten meebakken met het vlees, balletjes in de soep meekoken, kopijen meezenden met een brief, meedansen op het ritme van de muziek,... het kan allemaal in het Nederlands, maar niet in het Vandaals.

Wil Van Dale niet méér mee-samenstellingen opnemen? De taalcommissie moet dat trachten te bewerkstelligen. De scrabblewereld kan zeker meebouwen aan een volledigere Van Dale en de aangesloten leden op termijn laten meegenieten van een SWL met minder gebreken.

************************

Post scriptum: tijdens mij zoektocht naar tekstuele voorbeelden van bovenstaande ontbrekende werkwoorden trof ik op Google een sterk staaltje van MEEGENIETEN aan. MEELUISTEREN mag van Van Dale, dus waarom niet even klikken op http://www.knurps.nl/2008/05/masturberende-conductrice-laat-reizigers-meegenieten.html .

Bekister (m/v) gezocht, ...maar niet gevonden!

Op donderdag 28 januari 2010 was er grote consternatie tijdens een wedstrijd van Die Score Brugge toen het woord BEKISTER werd afgekeurd. Maar liefst 18 van de 25 deelnemers hadden deze scrabble gevonden. Een BEKISTER staat in voor het maken en plaatsen van de houten bekistingen of de metalen gietvormen waarin beton wordt gestort. Zelfs in deze crisistijden zijn ze op de arbeidsmarkt zeer gegeerd.

Het heeft enkele dagen geduurd vooraleer dat spijtig voorval gemeld werd aan het Taalportaal. Zeer begrijpelijk werd door de betrokkenen eerst uitleg gevraagd aan de OTC, de taalcommissie die zich ontfermt over de samenstelling van de scrabblewoordenlijst (SWL). Voorzitter Bertrand De Bouvere kon niet anders dan BEKISTER afkeuren. Het staat niet in de SWL , omdat het niet in Van Dale staat. "Er zijn talloze woorden die niet in Van Dale staan en daarom niet in de SWL komen. Jammer maar helaas!", zo besloot hij.

Bekisters aan het werk
Van Dale kent wel BEKISTINGSMATERIAAL, BEKISTINGSHOUT, BEKISTING en BEKISTEN, maar vraagt zich kennelijk niet af wie het materiaal bewerkt, wie het hout verzaagt, wie dat alles verwerkt tot een bekisting, en zich naar recht en rede expert mag noemen in het bekisten? Jammer, maar helaas. In het Nederlandstalig scrabblemilieu wordt voorlopig nog niet gespeeld met de Nederlandse taal, maar wel met de woorden die in de elektronische Van Dale staan, en dat is een verzameling die iets te veel beperkingen heeft.

Helemaal klopt de uitleg van de OTC niet. In de SWL staan wel degelijk woorden die niet voorkomen in Van Dale. Het betreffen vooral werkwoorden en samengestelde zelfstandige naamwoorden. Deze werden geselecteerd door de OTC. Enerzijds om tegemoet te komen aan de vraag van de NTSV-leden, anderzijds omdat Van Dale tegen beloftes in niet zelf massaal met deze woorden op de proppen gekomen was. Woorden à la BEKISTER werden niet betrokken bij die operatie.

De Brugse leden waren blijkbaar niet op de hoogte van het feit dat BEKISTER reeds sinds 15 augustus 2009 een plaatsje heeft in de lijst met ontbrekende woorden, die beheerd wordt door het Taalportaal. Het was Luc Moelants van Alfabet Putte die het woord aanbracht. BEKISTER telde een half jaar geleden 12.390 hits in de Yahoo-zoekmachine. Ondertussen zijn er dat 14.890, een vermeerdering dus van 2.500 hits, wat er op wijst dat het woord nog leeft in de Nederlandse taal. Datzelfde kan niet gezegd worden van bijvoorbeeld een BOSPOEPER. Over eenzelfde tijdsbestek van zes maanden zag het de Yahoo-hits verminderen van 12.900 naar 12.400. De BOSPOEPER is over zijn hoogtepunt heen, hij is op leeftijd, hij krijgt het niet meer omhoog ...(de Yahoo-score).

BEKISTER is geen alleenstaand geval. Soortgelijke woorden als PLAATSER (178.300 hits), DAKDEKKER (166.000 hits), BILJARTER (102.000 hits), AANRANDER (74.500 hits), VOLHOUDER (40.400 hits), en VERNIELER (39.000 hits) zijn eenzelfde lot beschoren, en kunnen eigenlijk prat gaan op een veel grotere bekendheid.

Hoelang gaat dat nog duren? Minstens tot eind 2011. Ten vroegste bij de introductie van de nieuwe SWL, op 1 januari 2012, zal onze woordenscheidsrechter een kostuum dragen dat veel fraaier is en beter past dan zijn huidige plunje. De taalcommissie hoopt allicht te kunnen rekenen op de medewerking van Van Dale, en zal wel -zo neem ik aan- sluitende engagementen trachten los te weken. Maar wat indien Van Dale niet bereid is om mee te werken? .... Die vraag zal voorgelegd worden aan de taalcommissie tijdens de Algemene Vergadering van het NTSV in maart 2010. Wordt vervolgd...!

Een reactie van een lezer (5/02/2010): Als BEKISTER niet mag, dan maak je toch gewoon BRIEKSTE of STEEKRIB. Maar de meeste NTSV'ers zijn natuurlijk beter in het Nederlands dan in Vandaals...

Scrabblewoorden van A tot Z

Ben je als niet-scrabbelaar op zoek naar een lijst met alle toegelaten scrabblewoorden van letter A tot Z? Deze is helaas niet online beschikbaar. Wel kan ik je doorverwijzen naar www.scrabblescore.be . Je kan op die site een scrabbleprogramma downloaden tegen de prijs van € 25. Je kan dan niet alleen scrabbelen tegen de computer, maar ook in een zoekfunctie natrekken welke woorden in het Nederlandstalige scrabblewereldje aanvaard worden. Wat vind je zoal?

Scrabblewoorden met beginletter:

A: van AACHT tot AZYGIE

B: van BAAD tot BYZANTINOLOOGJE

C: van CAB tot CYTOTAXONOMIES

D: van DAAD tot DYSURIE

E: van EAGER tot EZELZADELTJES

F: van FAATJE tot FYTOTOXINETJES

G: van GAADDE tot GYROVLIEGTUIGJE

H: van HAAF tot HYVET

I: van IAAT tot IZABELLETJES

J: van JAAG tot JUXTAPOSITIE

K: van KAAD tot KYRIE

L: van LAAD tot LYSSA

M: van MAAG tot MYXOOMPJE

N: van NAAAP tot NYSTAGMUS

O: van OARS tot OZONWATER

P: van PAADJE tot PYXISSEN

Q: van QAT tot QUOTUMS

R: van RAAD tot RYTONTJES

S: van SAAG tot SZECHUANPEPER

T: van TAAI tot TZIGANEN

U: van UBERBITCH tot UZIS

V: van VAAG tot VUURZWEPEN

W: van WAAD tot WYSIWYG

X: van XANTHAAT tot XYSTUSJES

Y: van YAGIANTENNE tot YURTAS

Z: van ZAAD tot ZZZ

Men betaalt de € 25 eenmalig. Verscheidene keren per jaar wordt men via e-mail op de hoogte gebracht van het feit dat de woordenlijst werd aangepast. Eens abonnee kan men nadien gratis de nieuwe lijst downloaden.

De langste woorden tellen 15 letters. De verklaring van alle opgenomen woorden is terug te vinden in de elektronische Van Dale. Veel plezier met het taal- en scrabblejuweeltje op www.scrabblescore.be !

De SWL opblazen

Omer Van Hoecke schreef me eerder deze week: "Onlangs kwam de springstof PENTRIET in het nieuws omdat een Nigeriaan er een vliegtuig wou mee opblazen. Ik vind het niet terug in “van Dale” en ook niet in de SWL. Spijtig genoeg vind ik met deze mooie letters ook geen anagram. Wel vind ik het meermaals op zoekrobots en hoop dat het binnenkort ook op ons scrabblebord kan komen. Niet de springstof uiteraard, wel het woord."

PENTRIET verdient inderdaad een plaats in ons scrabblelexicon. Voor 1 januari 2012 zal dat echter niet gebeuren. Nadien misschien wel. De taalcommissie heeft hierin de beslissende stem. Ondertussen krijgt PENTRIET wel een plaats in de Taalportaal-lijst. Hetzelfde zal trouwens gebeuren met andere woorden die recent werden aangedragen:

ROOKPAUZE, FLUOHESJE, HUIDSPRAY

KERSTBIER, FILMJAAR, SPORTJAAR, ...

stuk voor stuk woorden waarmee we de SWL dikker kunnen maken dan hij is, opblazen. PENTRIET speelt hierbij maar een zeer bescheiden en vredelievende rol.

Hét woord van 2009

Van 7 t/m 16 december kon gestemd worden op de tien genomineerde woorden voor het officiële Van Dale Woord van het Jaar 2009. Met 19% van de stemmen is "ONTVRIENDEN" winnaar van deze verkiezing en gaat het woord de geschiedenis in als het officiële Van Dale Woord van het Jaar 2009. ONTVRIENDEN betekent "virtuele vrienden dumpen door deze te schrappen uit vriendenlijstjes op vriendenwebsites zoals Facebook".

Het ANP berichtte als volgt: "Ongeveer 6500 bezoekers van de website http://www.woordvanhetjaar.nl/ deden mee aan de verkiezing. Zij konden kiezen uit de nieuwe woorden Hypotheekleed, zeilmeisje, Mexicaanse griep, griepcommissaris, oeps-gebied, ontvrienden, recessionista, spuugkit, tomtomburger en twitterazzo. Bijna een op de vijf (19 procent) stemde op ONTVRIENDEN. Een goede tweede was MEXICAANSE GRIEP met 18 procent.

De leden van het genootschap Onze Taal kozen eerder dit jaar TWITTEREN tot woord van het jaar 2009. Bij TWITTEREN verspreiden gebruikers korte boodschappen via een speciale site. Onze Taal trok vorig jaar nog samen op met Van Dale en De Pers. Toen kwam het woord SWAFFELEN (= het laten slingeren van het mannelijk geslachtsdeel en er moedwillig mee tegen een object aantikken) als winnaar uit de bus."

Het genootschap Onze Taal haakte dit jaar af, en organiseerde een eigen verkiezing, omdat het vindt dat een internetverkiezing te veel kan worden beïnvloed door pressiegroepen, waardoor "verkeerde" woorden (zoals SWAFFELEN) het pleit winnen.

ONTVRIENDEN en nog meer van dat...

Persoonlijk richtte ik zopas een schrijven aan Van Dale, met het verzoek om in lijn met ONTVRIENDEN enkele bestaande werkwoorden een bijkomende betekenis te geven. De vriendenlijst op Facebook zuiveren van alle mannen, kan men omschijven als "ONTMANNEN". Alle vrouwen schrappen, is "ONTBOEZEMEN". Alle allochtonen verwijderen uit het vriendenlijstje staat gelijk met "ONTVREEMDEN". Alleen kustbewoners niet langer als vriend beschouwen, is "ONTPOLDEREN". Wie iedereen die geboren is tussen 23 augustus en 22 september uit de vriendenlijst schrapt, gaat over tot "ONTMAAGDEN". En last but not least..., wie Ronny Rutten schrapt, die zal ...(mij) "ONTGOOCHELEN".

SWAFFELEN en tot wat dat leiden (lijden) kan...

Toen ik vanochtend na het douchen voor het eerst in mijn leven overging tot SWAFFELEN, dit teneinde de betekenis van het woord proefondervindelijk volledig te kunnen vatten, overkwam mij een spijtig ongeluk. Ik ging allicht iets te onstuimig te werk, raakte iets wat niet moest geraakt worden, met lichamelijke schade tot gevolg. Spijtig dat dit moet gebeuren terwijl de eindejaarsfeesten in aantocht zijn. Met een aangeboren vindingrijkheid, en met behulp van kleding die in deze periode van het jaar niet echt opvalt, kan ik mijn letsel enigszins verhullen... De foto die wat meer duidelijkheid verschaft, vind je hier.

Wurgspel af te raden, ook tijdens een scrabblespel

In het Taalportaal worden nog haast dagelijks woorden gedropt die ontbreken in de SWL. Lang niet altijd weinig gekende exemplaren. Dat moge blijken uit onderstaand lijstje, samengesteld op basis van de inzendingen die nog geen maand oud zijn, en meer dan 2500 Yahoo-hits tellen.


Het minst gekende woord is allicht "steaming". Gezondweb.be geeft volgende duidelijke verklaring: "Steamen is een kat-en-muisspel tussen een dadergroepje en één slachtoffer. Ten minste één dader is minderjarig. Een kleine bende kinderen of jongeren verzamelt zich rond een slachtoffer. Ze intimideren het slachtoffer, spreken dreigende taal, vernederen en treiteren het, totdat het doet wat ze het vragen. Het woord steaming betekent letterlijk gaarstomen: het slachtoffer wordt onder druk gezet tot het doet wat ze vragen". Bijvoorbeeld een spelletje duplicaten?

Een andere bezigheid die -spijtig genoeg- opgang maakt bij jongeren is het zogenaamde "wurgspel". De vzw VCLB verklaart: "Het is een spel waarin de luchtpijp en/of halsslagader wordt dichtgeknepen. Dat gebeurt met de hand, een riem of een sjaal. Het gevolg is dat de hersenen geen of nauwelijks nog zuurstof krijgen. Dit zuurstoftekort in de hersenen veroorzaakt een bedwelming, een roes die tot bewusteloosheid kan leiden. Wanneer de band plots wordt losgelaten, volgt een warm en duizelig gevoel. Jongeren doen dit bij zichzelf of bij elkaar". Risico's als hartinfarct, hersenbloeding, blijvende hersenschade,... schrikken de jongeren niet af. In november 2009 maakte het wurgspel in België een vierde slachtoffer.

Steaming, wurgspel? Dat de jeugd dat maar blijvend bant uit haar hitparade. Laat ze maar op internet fotosites afschuimen, of al slurpend aan een bord ajuinsoep het infoblad van hun favoriete voetbalclub raadplegen, en zo vernemen welke spelers volgend weekend tot de basiself behoren... Daar is toch niks mis mee!? ....Toch wel, want Van Dale heeft die woorden (nog) niet opgenomen, waardoor ze tot nader order nullen opleveren in een scrabblespel.

Via de deur in de rechtermarge van deze pagina treed je binnen in het Taalportaal en vind je duizenden dergelijke woorden. Ken jij er nog andere? Meld ze dan, aub. Dank bij voorbaat.

BESCHOREN: de laatste telg van de familie BESCHEREN

Op de NTSV-interclub in Mortsel werden belangrijke nulscores uitgedeeld voor het woord BESCHEREN. De makers veronderstelden dat BESCHEREN zou bestaan, vermits toch ook BESCHOREN correct was. Helaas niet dus!

In de twaalfde uitgave van de driedelige Van Dale hadden het werkwoord BESCHEREN en het zelfstandig naamwoord BESCHERING nog een plaats. Zelfs het werkwoord BESCHOREN (beschoorde, beschoren) was opgenomen, en kreeg als verklaring BESCHEREN mee. Toen in 1999 de dertiende druk verscheen, bleek Van Dale in de familie BESCHEREN een razzia gehouden te hebben. Alle bestaande telgen bleken te zijn afgemaakt en vervangen door een nakomertje, nl. BESCHOREN, niet meer als werkwoord, maar wel als bijvoeglijk naamwoord!? Sinds 1999 is dus tijdens een scrabblepartij ook "iets BESCHORENS" toegestaan.

Het Genootschap 'Onze Taal' kan de beslissing van Van Dale om de BESCHEREN-familie uit te dunnen, bijtreden. Onze Taal beweert het volgende: "Het voltooid deelwoord BESCHOREN is de enig overgebleven vorm van het Middelnederlandse werkwoord BESCHEREN, dat 'toedelen' betekende. BESCHOREN betekent heden ten dage 'ten deel gevallen' of soms 'gegund'. In het Duits komt BESCHEREN nog wel voor, evenals het zelfstandig naamwoord Bescherung ('uitdeling van de kerstgeschenken').

"Dat lot is mij beschoren, mij is geen lang leven beschoren,"... zijn enkele voorbeelden van het hedendaags gebruik van het woord BESCHOREN. Mag men eigenlijk -zoals Van Dale- gewagen van een bijvoeglijk naamwoord? De modale taalvriend zal BESCHOREN eerder ervaren als een voltooid deelwoord dat maar eens af en toe bijvoeglijk gebruikt wordt.... In ieder geval: laat als scrabbelaar BESCHEREN links liggen of je komt er BESCHETEN uit.

Veggie-weggie

Toen het Taalportaal nog maar enkele weken oud was, stuurde Paul De Corte van Die Score Brugge het woord VEGGIE in. Veggie werd in de loop der jaren een steeds populairdere afgekorte vorm van "vegetariër" en "vegetarisch". Geavanceerd zoeken in Yahoo leerde ons dat VEGGIE goed is voor 300.000 hits in Nederlandstalige sites, waarmee VEGGIE een top 100-plaats inneemt in de Taalportaallijst.

In augustus 2009 meldde Omer Van Hoecke van Fair Play Destelbergen dat hij tot zijn verbazing een nul gekregen had voor VEGGIE. Inderdaad, Van Dale heeft dat woord niet opgenomen in haar elektronische kanjer, en ook niet in de Jaarboeken Taal 2007 en 2008, die zich nochtans focussen op nieuwe woorden. In september lanceerde Rudi Ailliet van Blanco Tielt een e-mailtje waarin hij de lezer hoedde voor het VEGGIE-nullengevaar. De VEGGIEDAG waarover hij het had, blijkt inmiddels ook al goed te zijn voor 161.000 hits.

Van Dale en/of de Taalcommissie kunnen VEGGIE niet lang meer negeren. In afwachting van een opname in de SWL kunnen we ons tijdens een scrabblespel wel met vrucht wagen aan een WEGGIE. Dat woord is goed voor -ocharm- 1090 hits. Een WEGGIE is het Nederlandse en enigszins flauwgrappige equivalent voor een ROADIE, zijnde een handige Harry die voortdurend "on the road" (= on-der-weg) is, tezamen met vb. een muziekgroep die op tournee is, en die van zijn diensten gebruik kan maken. Eén of andere plezanterik moet ooit op de idee gekomen zijn om een ROADIE te vernederlandsen tot WEGGIE, en dat is Van Dale ter ore gekomen.

Taalportaal zal ertoe bijdragen dat een VEGGIE, een VEGGIEDAG, en waarom geen VEGGIEWEGGIE (een roadie die er vegetarische principes op nahoudt), onder de aandacht van Van Dale zal gebracht worden.

Kaas met gaten

Paul De Corte, op interclubs één van de meest actieve leden van Die Score Brugge, vindt de Grote Van Dale en de SWL veel weg hebben van kaas met gaten. Heerlijke kaas weliswaar, maar met soms toch wel wat te grote of storende gaten. Zo meldde hij mij zeer recent onderstaande tekortkomingen:

"Ik merk tot mijn verbazing dat woorden als GOUDA en GOUDAKAAS niet zijn opgenomen in Van Dale. Er zijn voor GOUDA enorm veel hits op internet, al slaan die natuurlijk grotendeels op de stad Gouda. Ik liep vandaag even de Delhaize binnen en telde een twintigtal kaassoorten met de benamingen gouda, goudakaas, en zelfs Belgische gouda. De benaming "gouda" is immers niet beschermd, en iedereen kan die gebruiken. De in Nederland veel gebruikte term "Goudse kaas" was nergens te bespeuren. Van Dale kent wel een EDAMMER, een LEERDAMMER en een MAASDAMMER. GOUDA ontbreekt echter, en dit terwijl die kaassoort bovenaan prijkt in de klassering van Nederlands meest gekende kazen".

"KLASSERING", zo gaat Paul verder, "kan rekenen op 512.000 Yahoo-hits, maar ontbreekt toch in Van Dale. Bij het lemma DECLASSEREN (met C geschreven) wordt als antoniem KLASSEREN vermeld, en nog opmerkelijker is het feit dat DECLASSERING wel werd opgenomen".

Na wat zoekwerk kwam ik er achter dat KLASSERING niet helemaal ontbreekt in Van Dale. Tweemaal komt het woord voor in de uitleg van andere lemma's. Zo is een LANDENKLASSEMENT volgens Van Dale een KLASSERING van landenteams. Iets om te KLASSEREN in mijn CLASSEUR.

Nulscores omwille van ontbrekende woorden kunnen leiden tot onverdund leed bij scrabbelaars. En dat moeten we zoveel mogelijk vermijden. "ONVERDUND is ook over het hoofd gezien", merkt Paul De Corte op. "Het is nochtans goed voor 49.800 Yahoo-hits. Naast de betekenis van "niet aangelengd" voor sproei-, poets- en andere middelen, en in de betekenis van "niet versneden" voor allerlei dranken, vond ik ook nogal wat overdrachtelijke betekenissen: onverdund leed, onverdund antisemitisme, zijn onverdunde mening te kennen geven,...".

Dit alles is genoteerd, beste Paul en andere scrabblevrienden. Het wordt niet verticaal geklasseerd, maar zal weldra toegevoegd worden tot de Taalportaallijst, en vroeg of laat bij van Dale terechtkomen...

De Taalportaallijst wordt langer en langer...

Gelukkig vragen wij scrabbelaars ons dikwijls af of bepaalde woorden die we tegenkomen ook werkelijk in de SWL staan. En gelukkig brengen enkele tientallen mensen mij zeer regelmatig op de hoogte van "ontdekkingen" die ze doen. Ook nulscores tijdens scrabblepartijen vinden regelmatig hun weg naar mijn inbox. Hieronder bij wijze van voorbeeld een overzichtje van de laatste berichtjes:

"Als bierliefhebber wordt ik wekelijks geconfronteerd met een woord dat niet terug te vinden is in Van Dale. Op vele flesjes van dat heerlijke gerstenat staat "hergist in de fles". HERGISTEN en zijn afgeleiden zijn niet terug te vinden in Van Dale. Eentje om toe te voegen", aldus Rik Van Hespen van Chipka Aalst. HERGIST, HERGISTE, HERGISTTE en HERGISTEN zijn inderdaad samen goed voor het respectabele aantal van 18.406 Yahoo-hits. Bedankt Rik, en laat ze u smaken, de hergiste brouwsels!

"Gisteren een nul gekregen in St-Pieters-Leeuw met (soloscrabble) DRANKBON. Ik zou mij nog kunnen verzoend hebben met die nulscore indien DRANKBONNETJE in Van Dale zou gestaan hebben. Niet dus !! Nochtans vragen zij mij steeds bij het binnenkomen op een interclub hoeveel drankbonnen ik wil aanschaffen", zo zegt Omer Van Hoecke van de club uit Destelbergen. Naast DRANKBON (2.460 hits) ontbreken ook EETBON, EETBONS en EETBONNEN, samen goed voor 3.540 hits.

"Dinsdagavond heb ik mijn wekelijkse sjoelavond", laat Wim Aarts van A'stijger Veldhoven weten. "Spijtig dat een SJOELER (375 hits) geen toegelaten scrabblewoord is". SJOELER, SJOELSTER en SJOELERS totaliseren 3.321 hits. Een SJOELCLUB laat 20.600 hits optekenen, en ook dat woord ontbreekt in de SWL.

"Bij onze eerste wedstrijd van het nieuwe seizoen deze voormiddag hebben verschillende mensen een nul gekregen met BADKRAAN. Een mooi anagram van DANKBAAR zou men onterecht kunnen denken. De firma GROHE zal “van Dale” zeker dankbaar zijn als deze uitgever zowel hun BAD- als DOUCHEKRANEN in het woordenboek zou willen opnemen", weet Omer Van Hoecke. Uiteraard zullen zowel BADKRAAN (54.200 hits) als BADKRANEN (27.000 hits) weldra een plaats krijgen in de Taalportaallijst.

En zo wordt het lijstje steeds langer en langer ...

De Taalportaallijst weer wat uitgebreid...

In de loop van de voorbije 45 dagen werden 107 woorden ingediend die volgens scheidsrechter Yahoo een plaatsje verdienen in de lijst van het Taalportaal. Deze woorden waren goed voor 73 extra afgeleide vormen. De voorlopige lijst bestaat nu uit 1825 lemma's, goed voor in totaal 2683 woorden die ontbreken in de SWL. Enkele nieuwkomers: vormpeil, headliner, hartpijn, fietsstad, eindproef, kaakpijn,...

De ganse lijst werd nog eens op Yahoo losgelaten waardoor de nieuwe telresultaten gekend zijn. Headliner krijgt een massa hits. Het woord lijkt niet alleen gebruikelijk in de wereld van de geschreven pers en in festivalmiddens, maar ook bij internetverslaggevers en software-ingenieurs.

Klik op de deur in de rechtermarge van deze pagina, en je treedt binnen in het Taalportaal.

Vanuit West-Vlaanderen wordt gemeld dat "speuren naar woorden die ontbreken in Van Dale een verslavende bezigheid is". Hoed u daar enigszins voor, maar weet dat dat soort verslaving maatschappelijk geaccepteerd wordt, en niet hoeft te leiden tot een vroegtijdige dood...

Update van de Taalportaal-lijst

Twaalf NTSV-leden van negen verschillende clubs hebben meegewerkt aan de samenstelling een lijst van 1718 woorden die (nog) niet toegelaten zijn tijdens een scrabblewedstrijd. Samen met alle toegelaten nevenvormen (meervouden, ...enz...) komen we aan 2503 woorden tot en met negen letters.

Dankzij de programmeerkennis van Frank Rutten kan op geregelde tijdstippen de ganse lijst aan een frequentietest onderworpen worden. Een programma laat woord per woord op Yahoo los, en bewaart de telresultaten. Handig! Op 30 juni 2009 gebeurde de laatste update. De resultaten zijn online beschikbaar.

De telresultaten van ongeveer 1% van de woorden moeten gerelativeerd worden. Voor de 99% andere geven de cijfers een goed beeld van de mate waarin de woorden voorkomen in de Nederlandse taal. De frequentielijst leert ons dat er 1336 woorden zijn die minstens 1000 maal geteld worden door Yahoo. Maar liefst 879 woorden tellen meer dan 10.000 hits. In die groep bevinden zich 219 woorden die meer dan 100.000 keer geteld worden. Voor 17 woorden geldt dat de kaap van 1.000.000 hits overschreden wordt.

Hoe kan je de Taalportaallijst raadplegen? Klik gewoon op de Taalportaaldeur die zich bevindt in de rechtermarge van deze blogpagina. De excelpagina die zich ontplooit telt twee werkbladen, nl. een alfabetisch overzicht, en een frequentieoverzicht.

De lijst is bijlange nog niet volledig. Stoot je op woorden die niet voorkomen in de SWL, en waarvan je graag wil checken hoe vaak ze door Yahoo geteld worden, meld ze dan via e-mail. Zo groeit de lijst aan, en daar kunnen op termijn alle scrabbelaars baat bij hebben.

Scrabble & Seks

Scrabbelaars vinden het normaal dat woorden als NEUKEN en KUT op het bord gelegd worden. Zelfs de meest preutsen onder ons kiezen niet bewust voor een ander woord indien men daardoor zelfs maar een luttel puntje zou mislopen. Sinds 1 januari 2009 werden nog vele tientallen woorden uit het seksjargon toegevoegd aan de Scrabble Woorden Lijst. Ze zijn afkomstig uit de Jaarboeken Taal 2007 en 2008, uitgaven van Van Dale. Hieronder vind je enkele voorbeelden van woorden die we in ons streven naar scrabbleperfectie zouden moeten toevoegen aan onze parate vocabulaire.

Bent u jonger dan 16, of neemt u aanstoot aan aangebrande taal, lees dan niet verder.

Een HANDKUS, ja zelfs een TONGKUS, dat kennen we al jaren. Ook een AARSKUS (kus op de aars als rituele begroeting der heksen van de duivel) stond reeds langer in de SWL. Sinds kort brengt ook een LOTUSKUS (kus op de anus als onderdeel van geslachtsverkeer) punten op. Hoe lang moeten we nog wachten op een LOTUSTONGKUS? Voorlopig gaat dat nog wat ver (of moet ik zeggen "diep") voor Van Dale.

Wie een LOTUSKUS absoluut wil bannen uit zijn of haar seksleven kan gebruik maken van attributen die één en ander flink bemoeilijken, bijvoorbeeld een BUTTPLUG (een dildo die in de anus wordt ingebracht). Van Dale en de SWL kenden dat ding al langer. Sinds 2009 levert ook de vertaling ervan, nl. ANAALPLUG punten op. Wansmakelijk gewoon! Niet zozeer de punten, maar wel het ding op zich, ... tenminste dat denk ik.

De arbeidsmarkt is breder dan we soms denken. We kennen allemaal een cameraman, en een porno-acteur, maar heb je ooit gehoord van een FLUFFER? In het Jaarboek Taal 2007 omschrijft van Dale de job van een FLUFFER als volgt: "assistente werkzaam in de porno-industrie. Zij moet ervoor zorgen dat de acteurs een erectie krijgen en houden zodat ze op de set kunnen presteren". Kandidates voor zo'n job worden naar verluidt geselecteerd op basis van volgende criteria: ze moeten handen vol werk aankunnen, ze mogen niet te snel iets uit handen geven, ze moeten rad van tong zijn, maar anderzijds niet te snel van zich afbijten. Kom jij in aanmerking?

Aan anderstalige termen ontbreekt het niet. De researchers die in opdracht van Van Dale zochten naar nieuwe woorden, hebben kennelijk -misschien na de werkuren- al surfend vele uren vertoefd op Engelstalige sekssites. Werden toegevoegd in de Jaarboeken Taal: o.a. CUMSHOT (close-up van een ejaculatie), CUCKOLDEN (een seksuele relatie hebben waarbij de vrouw met toestemming van haar partner en in diens aanwezigheid seks heeft met een andere man omdat dit haar partner opwindt), BAREBACKEN (anale seks bedrijven zonder condoom). Kers op de taart is BUKKAKE (groepsseks waarbij een aantal mannen ejaculeert over een voor hen knielende vrouw of man, met name als vorm van seksuele vernedering). De vernedering lijkt mij zowat van dezelfde aard als het moeten uitvoeren in het openbaar van het volgende bevel " Buk en kak ! " (= een ezelsbruggetje om de schrijfwijze van dit nieuwe woord makkelijk te onthouden).

Ooit van een CELEBRATOR gehoord? Het discrete hebbedingetje raakte in zwang toen de controles van bagage op luchthavens fors werd opgedreven. Vrouwen die op (zaken)-reis gingen, vonden het soms vervelend als hun vibrator, in alle kleuren en maten, uit hun valies werd opgediept. Dat was meteen de doorbraak van de CELEBRATOR (opzetstuk voor de elektrische tandenborstel waardoor deze als vibrator kan worden gebruikt). Het object is echter niet echt een groot succes geworden. Het had namelijk zijn nadelen. Zich vergissen van opzetstuk kon leiden tot een zeer onaangenaam en branderig gevoel in de clitorisstreek. Bovendien liep elke verstrooide vrouw het risico om haar tanden te beschadigen, of -minstens even erg- haar collega's de ganse dag breedlachend en met ontblote tanden aan te kijken niet wetende dat er schaamhaar tussen de tanden was achtergebleven.

Een interessant Q-woord vervoegde onze lijsten, nl. het werkwoord SQUIRTEN " het spuitend, ejaculerend klaarkomen bij vrouwen". SQUIRTEN op je scrabblebord kan veel punten opleveren, of veel miserie, 't is maar hoe je het bekijkt.

ONANEREN (zichzelf bevredigen) staat al lang in Van Dale. Het heeft in het Jaarboek Taal 2007 enkele synoniemen gekregen. Klanknabootsende woorden dan nog, nl. FAPPEN (het masturberen van mannen), en zelfs FAPFAPPEN (fappen). Een bedenking mijnentwege: FAPFAPFAPFAPPEN ware nog beter geweest, want het benadert de realiteit minstens eens zo goed. Misschien iets voor het Taalrapport 2009?

FISTFUCKEN en het Nederlandse equivalent VUISTNEUKEN zijn beide reeds langer toegelaten tijdens een scrabblespel. Sinds kort mag ook het kortere FISTEN (met de vuist in de vagina of anus seksueel bevredigen). Ik weet niet hoe jij daarover denkt, maar persoonlijk interesseert mij die activiteit geen reet. Als ik mij één en ander tracht voor te stellen, dan denk ik onwillekeurig aan de handelingen die een veearts verricht wanneer hij een koe helpt bij het kalven. Internetforums geven aan dat FISTEN zowel voor- als tegenstanders kent. Voorstanders beweren o.a. dat het planten van bloembollen meteen na anaal FISTEN de kwaliteit van de bloem ten goede komt. Waarschijnlijk omwille van het rechtstreekse contact van de bol met natuurlijke meststoffen. Tegenstanders daarentegen beweren dat het FISTEN meteen na het planten van bloembollen kan leiden tot een fistel (zweer in inwendige lichaamsholte). FISTEN kan leiden tot fistels, ...zou er een etymologische verwantschap zijn tussen beide woorden?

Ten slotte nog een laatste nieuwkomer: BONER (stijve penis). In mijn jeugdjaren placht ik wel eens te zeggen tegen een meisje dat ik een "boontje" voor haar had. In een bui van overmoed, bv. na enkele biertjes, durfde ik ook gewagen van een "boon" die ik voor haar had. Een jongen van tegenwoordig is echter veel directer. Hij stapt op een meisje toe, haalt de vergrotende trap boven en zegt: "Ik heb een BONER voor jou". Dat BONERS bestaan in alle maten, daarvan levert het internet bewijzen te over. Ik stootte zelfs op een afzichtelijk zwaar exemplaar, ééntje die je zelfs je grootste vijand niet toewenst, en zeker niet diens echtgenote of vriendin. Durf je de confrontatie aan, en wens je dat ding ook te zien? Klik dan hier.

Wil je de kennisnemen van de volledige lijst met recent toegevoegde woorden uit de sekswereld, een lijstje gesorteerd op woordlengte, dat begint met DONG (kunstpenis) en eindigt met ZONDAGOCHTENDWIP? Klik dan HIER.

Taalportaal en Van Dale

Op de Algemene Vergadering van 15 maart bevestigde OTC-voorzitter Bertrand De Bouvere dat de woorden die door het Taalportaal worden aangereikt, zullen onderzocht worden en op termijn aan Van Dale zullen worden voorgelegd. André Bulteel, lid van Zeekant Oostende, zou belast zijn met deze taak. Initiatiefnemer Ronny Rutten vond het positief om te vernemen dat rekening gehouden zal worden met de output van het Taalportaal.

Simpelweg SUPER!

Volgens vrouwen zou een supermeid (16.400 yahoo-hits) gewoon superlief (115.000) of supertof (98.500) moeten zijn. De meeste mannen daarentegen zullen andere eigenschappen prefereren, gaande van superknap (41.300), supersexy (75.000) tot -ja, zelfs- supergeil (295.000). Wat dat betreft voel ik mij niet tot het mannengild behoren. Een supermeid moet volgens mij gewoon supergoed (354.000) kunnen scrabbelen.

Een supermooi (340.000) uiterlijk gaat soms gepaard met een superlage (86.400) intelligentiequotiënt, waardoor het predicaat "superdom" (10.800) niet veraf is. Een superslim (36.400) vrouwmens dat bovendien in supervorm (25.600) verkeert, kan al scrabbelend superhard (35.700) uithalen en sportief potten breken die je zelfs met superlijm (29.800) niet meer kan herstellen.

Mijn dorpsgenote Kate Ryan acht ik daartoe in staat. Ze leidt echter een superdruk (52.900) leven, en komt niet aan scrabbelen toe. Ze lukte vorig jaar de ene na de andere superhit (52.000) en maakte er een echt superjaar (15.600) van . Ze verdient superveel (187.000) geld, en heeft bovendien een schare fans die haar supergaaf (225.000) en supercool (144.000) vinden. Het maakt haar uiteraard superblij (179.000).

Minder blij zouden scrabbelaars zijn die met één van de hierboven vermelde "super-woorden" een nulscore krijgen. Van Dale is inderdaad bijzonder karig met "super-samenstellingen", waarschijnlijk omdat die woorden weinig uitleg vergen. De betekenis ervan spreekt voor zich. Scrabbelaars moeten zich daarbij niet neerleggen, en zelf naarstig op zoek gaan naar vaak gebruikte "super-woorden". De taalcommissie kan dan op termijn beslissen welke woorden de scrabblewoordenlijst kunnen vervoegen. Een collega-NTSV-lid (hij wil onbekend blijven) volgt diezelfde ongelooflijk goede visie, "die supervisie (staat wél in van Dale !)", zo zegt hij. Hij leverde mij een lijst aan met de 200 meest gekende samenstellingen met SUPER-. Zoekrobot Yahoo elimineerde 80 woorden, ikzelf voegde er 17 toe. Het resultaat is een lijst met 137 woorden waarvoor Yahoo meer dan 500 hits opgeeft. De lijst werd geïntegreerd in de Taalportaallijst, die ondertussen 1245 woorden telt. NTSV-leden signaleerden 431 woorden. De 814 andere komen uit het Groene Boekje, de officiële woordenlijst der Nederlandse taal.

Wil je de voorlopige lijst met "foute" woorden raadplegen? Klik dan HIER. Je zal ontdekken welk woord de rangschikking aanvoert, en waar de samenstellingen met SUPER zich situeren ten opzichte van de andere woorden.